Poremećaj crevne flore – šta ga uzrokuje i kako se reguliše?

Šta predstavlja poremećaj crevne flore, šta ga uzrokuje i kako se reguliše? Ovo su neka od pitanja na koja dajemo odgovore u nadi da će vam pomoći da prepoznate simptome i pravovremeno reagujete.

Izuzetna složenost funkcije creva i njihov značaj za naše celokupno zdravlje tema je sve brojnijih istraživanja u medicinskoj zajednici. Brojne studije u poslednje dve decenije pokazale su vezu između zdravlja creva i imunološkog sistema, raspoloženja, mentalnog zdravlja, autoimunih bolesti, endokrinih poremećaja, stanja kože i raka. U jednom trenutku, naš probavni sistem se smatrao relativno „jednostavnim“ telesnim sistemom, koji se u osnovi sastoji od duge cevi kroz koju naša hrana prolazi, apsorbuje se i zatim se ostaci izluče. Danas znamo da je istina sasvim drugačija.

Kako bismo bolje razumeli sam pojam crevne flore, šta podrazumeva, kako dolazi do poremećaja i kako se reguliše, treba krenuti od samih osnova – odnosno, šta čini sastav crevne flore svih nas.

Šta je crevna flora?

Crevna flora ili crevna mikrobiota, kako se još naziva, je skup mikroorganizama koji žive u našim crevima. Procene su da svako od nasi ma 300 do 500 različitih vrsta bakterija u svom probavnom traktu. I ne samo to, procenjuje se da je broj bakterija u crevima otprilike 10 puta veći od svih ćelija u ljudskom telu, dok je kolektivni bakterijski genom znatno veći od genoma čoveka. Iz svega ovoga je evidentna važnost koju ovaj kompleksni skup ima po naše zdravlje.

Iako neke od njih mogu biti štetne po naše zdravlje, većina bakterija je itekako korisna i potrebna našem organizmu. Imaju važnu ulogu u zdravlju svih nas, jer svojim radom, sprečavaju umnožavanje svih onih bakterija, virusa, parazita koji izazivaju upalna stanja i bolesti. Upravo je disbalans iliti neravnoteža crevne flore uzrok za razvoj mnogih bolesti, kako u stomaku, tako i u ostalim delovima tela. U zdravoj osobi, odnosno kada je uspostavljena ravnoteža, ove bakterije, gljivice, paraziti i virusi mirno koegzistiraju i u najvećem broju su prisutni u tankom i debelom crevu.

Svako od nas ima potpuno jedinstvenu mrežu mikrobiote koju, prevashodno, određuje nečiji DNK. Od prvog trenutka kao novorođenčad, tokom porođaja preko svoje majke dobijamo specifičnu kombinaciju mikrobiote koja se zatim dalje razvija i menja. Ono što je karakteristično jeste da sastav crevne flore bebe određuje kakav će biti sastav bakterija i u odraslom dobu. Odrastajući, uvođenjem formule, nemlečne hrane i ostalih namirnica, dolazi do daljeg razvoja mikrobiote kod dece. Crevna flora kod odraslih ljudi se kasnije u nekoj meri može promeniti u zavisnosti od faktora životne sredine, načina života i ishrane.

Uloga crevne flore i posledice njenog poremećaja

Crevna flora poboljšava imunološki sistem, učestvuje u metabolizmu i varenju hrane, ali i u regulaciji gojaznosti, blagotvorno deluje na simptome depresije i još dosta toga. Poremećaj crevne flore utiče na to da imamo gasove, nadutost stomaka, dijareju, nekad gorušicu i konstipaciju kao najevidentnije simptome. Takođe, druge blaže manifestacije poremećaja mikrobite mogu biti i ekcemi.

Vitamini poput biotina (vitamin H ili vitamin B7) i vitamina K nastaju u crevnoj flori. Uloga biotina je da stvara energiju iz hrane koju pojedemo, kao i da reguliše nivo šećera u krvi i pomaže u očuvanju zdrave kože. Vitamin K, sa druge strane, značajan je za regulisanje zgrušavanja krvi, odnosno koagulacije (otud i K u nazivu). Nedostatak ovih vitamina može uzrokovati razne tegobe i bolesti, zbog čega dodatno dolazi do značaja održavanje zdrave ravnoteže crevne flore.

Enciklopedija Britanika, ističe kako će dalje istraživanje crevne flore uticati na to da se razviju nove dijagnostičke tehnike i lečenja za različite bolesti, kao i da se razviju novi proizvodi bazirani na supstancama koje proizvode mikroorganizmi crevne flore.

Kad, kako i zašto nastaje poremećaj crevne flore?

U zavisnosti od unosa određenih vrsta namirnica, naročito prerađenih kao i onih sa većim količinama šećera, može doći do poremećaja rada creva. Isto tako, netolerancija na određenu hranu jedan je od pokazatelja da je balans u crevnoj flori narušen. Današnji način života, stres, kao i zdravstvene tegobe, upale, upotreba lekova (najčešće antibiotika), oštećuju creva i dovode do poremećaja crevne mikrobiote.

Kako se reguliše poremećaj crevne flore?

Postoji nekoliko načina da se reguliše poremećaj crevne flore i uspostavi zdravi balans. Poželjno je da se ishrana promeni, uvođenjem namirnica bogatih vlaknima – poput voća, povrća, žitarica. Izbacivanje hrane sa velikim količinama masti i šećera, takođe utiče na regulaciju crevne flore, kao i vežbanje koje podstiče rast različitih zdravih bakterija u crevima.

Pored toga, lekari često preporučuju probiotike kako bi se povećao broj dobrih bakterija u digestivnom traktu. Probiotici predstavljaju izolovane kulture dobrih bakterija, odnosno žive ćelije dobrih bakterija, i prisutni su u nekim namirnicama kao što su jogur i kefir, ali se danas dosta više koriste dijetetski proizvodi sa određenim vrstama probiotskih bakterija. Često se dosta od doze probiotika izgubi tokom prolaska kroz digestivni trakt.

Za razliku od probiotika, prebiotici predstavljaju vlakna koja hrane dobre bakterije u našem digestivnom traktu, nesvarljiva su i dolaze do creva i do dobrih bakterija u nepromenjenom obliku.